Muszyna położona jest w dolinie rzeki Poprad i jej dwóch dopływów Szczawnika i Muszynka. Leży w powiecie nowosądeckim. Znajdują się tu liczne pijalnie wód mineralnych, sanatoria uzdrowiskowe, baseny oraz parki. Sanatoria znajdują się w centrum Muszyny i w wyodrębnionej dzielnicy uzdrowiskowej Złockie.
Muszyna znajduje się w strefie klimatu podgórskiego, umiarkowanie i silnie bodźcowego, z powietrzem przesyconym olejkami eterycznymi z pobliskich lasów. Występują tu liczne ujęcia wody mineralnej – szczaw wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowo-sodowych, żelazistych, z zawartością litu i selenu.
Powstanie i dzieje Muszyny związane są z obecnością szlaku handlowego, prowadzącego wzdłuż doliny Popradu na Węgry. Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiły się już w 1209 r. Największy rozwój Muszyny przypadł na czasy panowania Kazimierza Wielkiego, który ok. 1340 r. nadał jej prawa miejskie.
W 1391 r. Władysław Jagiełło oddał okoliczne ziemie w ręce biskupów krakowskich. Odtąd mówi się o tzw. Państwie Muszyńskim, obejmującym tereny południowo-wschodniej Sądecczyzny. Państwo Muszyńskie istniało aż do rozbiorów. Było ono świetnie zorganizowane. Miało własne wojsko (tzw. harnicy), którzy strzegli granic państwa i bezpieczeństwa tutejszych szlaków handlowych. W 1474 r. król węgierski Maciej Korwin, prawdopodobnie w odwecie za odrzucenie jego starań o rękę córki Kazimierza Jagiellończyka – Jadwigi, dokonał krwawego najazdu na te tereny. Spalił kilkaset wsi i zniszczył zamek.
W XVI i XVII w. nastąpił napływ ludności łemkowskiej (wołosko-ruskiej). Tuż przed rozbiorami przebywali tu konfederaci barscy. W 1781 r. Muszyna wraz z okolicznymi dobrami biskupimi przeszła do zaboru austriackiego. Dwudziestolecie międzywojenne to okres rozwoju miasta i jego uzdrowiskowego charakteru uwieńczony przyjęciem Muszyny do Związku Uzdrowisk Polskich w 1930 r.
W czasie II wojny światowej Niemcy wymordowali miejscowych Żydów, wysiedlili Łemków. Tuż po wojnie Muszyna tymczasowo zawiesiła swoją działalność uzdrowiskową, jednak już od 1958 r. ponownie stała się uzdrowiskiem i ośrodkiem wypoczynkowym.
Profil leczniczy:
choroby reumatologiczne, górnych dróg oddechowych, układu trawienia, endokrynologiczne.
Muszyńskie wody mineralne
ul. Zazamcze 23.
Odwierty Stanisław – szczawa wodorowęglanowo- wapniowa, żelazista o mineralizacji 3300 mg/dm3 i Józef – szczawa wodorowęglanowo- wapniowo-magnezowa, o mineralizacji 1900 mg/dm 3.
Wody lecznicze o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku. Wskazania lecznicze: chroniczne schorzenia i infekcje dróg moczowych, uzupełnianie niedoborów wapnia i magnezu, wspomagająco przy biegunkach, zapalnych przewodu pokarmowego i leczeniu antybiotykami
Aleja Zdrojowa (za Popradem).
Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku, z rewelacyjną zawartością magnezu 850-950 mg/dm3. Wskazania lecznicze: choroby układu trawienia, nerek i dróg moczowych, dolnych i górnych dróg oddechowych, reumatologiczne, osteoporoza, otyłość, niektóre alergie.
- Pijalnia Milusia
ul. Piłsudskiego.
Odwiert nazwano Milusia od imienia Mili Lachowej, z pochodzenia Jugosłowianki, żony ówczesnego starosty nowosądeckiego, dra Macieja Lacha. Szczawa wodorowęglanowo-magnezowo-sodowo-wapniowa, o mineralizacji 4000-5000 mg/dm3. Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku. Najlepiej smakuje prosto z pijalni, z pełną zawartością dwutlenku węgla.
Wskazania lecznicze: choroby reumatologiczne, dolnych i górnych dróg oddechowych, układu trawienia, otyłość, osteoporoza, choroby nerek i dróg moczowych.
ul. Jasna nad brzegiem potoku Muszynka, naprzeciw przystanku kolejowego Muszyna-Zdrój. Nazwany imieniem dr Anny Jarockiej, kierowniczki laboratorium balneochemicznego. Szczawa wodorowęglanowo- wapniowo-magnezowa, żelazista o mineralizacji 1700 mg/dm3. Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku. Z dużą zawartością rozpuszczonego dwutlenku węgla. Wskazania lecznicze: własności przeciwzapalne, antyalergiczne, alkalizujące (korzystne działanie na przewód pokarmowy i drogi moczowe).
- Zdrój Grunwald
ul. Grunwaldzka
Szczawa wodorowęglanowo- wapniowo-magnezowa, o mineralizacji 3300 mg/dm3. Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku, z dużą zawartością rozpuszczonego dwutlenku węgla. Wskazania lecznicze: własności przeciwzapalne, antyalergiczne, alkalizujące (korzystne działanie na przewód pokarmowy i drogi moczowe).
- Zdrój w Szczawniku – źródło „Za Cerkwią”
50 m za cerkwią, na łące obok domów.
Szczawa wodorowęglanowo-sodowo-wapniowo-magnezowa o mineralizacji 2600 mg/dm3. Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku. Wskazania lecznicze: choroba wrzodowa, kamica nerkowa, przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego, przewlekłe stany zapalne dróg oddechowych.
- Pijalnia sezonowa „Jakubianka”
Nieopodal cerkwi pw. św. Jakuba Młodszego Apostoła.
Woda to szczawa wodorowęglanowo-wapniowa (HCO3-Ca). Wpływa przeciwzapalnie i przeciwtrądzikowo, ogranicza wypadanie włosów i wzmacnia paznokcie, działa kojąco na skórę.
- Zdrój Graniczne
ul. Grunwaldzka, przy granicy z Powroźnikiem Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku.
- Zdrój Iwona
Źródło zlokalizowane jest w Jastrzębiku, wśród łąk, na skraju lasu, na prawym brzegu doliny potoku Wielki.
Szczawa wodorowęglanowo-wapniowa o mineralizacji 2200 mg/dm3. Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku.
- Źródło Kazimierz
W dolinie potoku Miliczka. W Miliku, należy skręcić przed kościołem w lewo w dolinę potoku Milczki, następnie polną drogą. Źródło położone jest prawej stronie drogi.
Szczawa wodorowęglanowo-wapniowa o mineralizacji 1100 mg/dm3. Woda lecznicza o wyśmienitym orzeźwiającym smaku.
- Zdrój na Wapiennem
ul. Leśna.
W okresie międzywojennym zwano go „Źródłem Marszałka Piłsudskiego”. Szczawa wodorowęglanowo-wapniowa o mineralizacji 2100 mg/dm3. Woda lecznicza o wyśmienitym, orzeźwiającym smaku.
Tu warto być
- Ruiny XIV–wiecznego zamku muszyńskiego
Znajdują się w paśmie Koziejówki, na stromym wzgórzu, nad zakolem rzeki. Zamek został zbudowany za panowania Kazimierza Wielkiego. Miał za zadanie bronić granicy i szlaków handlowych oraz pełnić funkcję komory celnej. Twierdza była rezydencją biskupów krakowskich do 1474 r., kiedy to została niemal całkowicie zniszczona podczas najazdu węgierskiego. Zamek odbudowano w stylu renesansowym przez Węgrów. Od połowy XVII wieku budowla popadała w ruinę. Współcześnie ruiny zamku były obiektem badań archeologicznych, a niektóre ze znalezisk można podziwiać w miejscowym muzeum. Wieża zamku jest punktem widokowym.
- Rynek
W części płd-zach. murowana kapliczka św. Floriana z XVIII w., zaś w części pn-wsch. kapliczka św. Jana Nepomucena z herbem Muszyny na metalowej bramce w ścianie frontowej. Ratusz został wzniesiony na ruinach piwnic, w których setki lat temu składowano wina i towary przywożone węgierskim szlakiem. W piwnicach pod Ratuszem było też więzienie, które można je zwiedzać. Ciekawostką jest sala tortur z narzędziami kaźni. Znajduje się tu pijalnia wody mineralnej i Centrum Informacji Turystycznej.
- Kościół p.w. św. Józefa Oblubieńca
Wybudowany na przełomie XVII i XVIII wieku. Można w nim podziwiać renesansowe tabernakulum, dwie gotyckie rzeźby, ambonę z baldachimem zdobionym liśćmi akantu i posążkami świętych. Kościół otoczony murem kamiennym z XVII w. z klasyczną XIX-wieczną dzwonnicą.
Powstał na przełomie XVIII i XIX wieku. Pełnił rolę siedziby starostów Państwa Muszyńskiego. Obiekt przebudowany został na początku XX w. Obecnie jest siedzibą Ośrodka Kultury.
Warto obejrzeć tutejsze kamienice. Pochodzą w większości z przełomu XIX i XX wieku. Charakterystycznym elementem architektonicznym są drewniane bramy w elewacji frontowej z półkolistym nadprożem. Domy przy tej ulicy znajdują się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Prawdopodobnie w roku 1770 w domu nr 7 mieściła się kwatera konfederatów barskich.
Powstał prawdopodobnie w końcu XIX wieku. Znajdują się na nim obecnie 84 groby, w większości uszkodzone.
- Andrzejówka
Drewniana cerkiew łemkowska (obecnie kościół rzymskokatolicki) z połowy XIX w. Wewnątrz niekompletny późnobarokowy ikonostas. Ciekawostką są przechowywane w świątyni „żelaza”, w które uderzano na wypadek pożaru.
- Cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku
Obecnie kościół rzymskokatolicki. To najstarsza drewniana cerkiew w polskich Karpatach, która w 2013 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Stare prezbiterium (obecnie zakrystia) ma jedno z najcenniejszych cerkiewnych malowideł ściennych z XVII w. Obiekt znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Obejrzeć też inne cerkwie w miejscowościach Dubne, Jastrzębik, Leluchów, Milik i Szczawnik.
- Cerkiew pw. św. Dymitra w Złockiem
XIX wieczna cerkiew łemkowska, która do 1950 roku działała jako parafia greckokatolicka. Na kościół katolicki przemianowano ją rok później. Cerkiew zbudowano na planie krzyża z drzewa modrzewiowego. Wnętrze zdobi klasycystyczno-rokokowy ikonostas z II połowy XIX wieku, autorstwa Bogdańskich oraz polichromia z 1873 roku. Na uwagę zasługują również trzy ołtarze boczne w stylu rokokowym z XIX wieku oraz barokowy krucyfiks.
- Kordegarda
To pozostałość dawnej wartowni. Pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku. Jest to budynek parterowy, murowany i otynkowany. Czterospadowy dach z wysuniętym okapem i lukarnami w poddaszu, kryty jest czerwoną dachówką. Od frontu widoczny jest ganek z dachem dwuspadowym.
- Muzeum – dawny zajazd
Budynek będący obecnie siedzibą Muzeum Regionalnego „Państwa Muszyńskiego” jest rekonstrukcją zabytkowego XVIII-wiecznego zajazdu, który był częścią podzamkowego zespołu dworskiego. W sali konferencyjnej organizowane są wystawy, koncerty oraz prelekcje.
- Ogrody sensoryczne (zmysłów)
To ogólnodostępny park zdrojowy przy ul. Mściwujewskiego, powyżej sanatoriów uzdrowiskowych. Miejsce sprzyjające relaksowi, ciche i spokojne. Ogrody zaprojektowane są tak, by oddziaływać na wszystkie pięć zmysłów: węch, wzrok, dotyk, słuch i smak. Są w pełni dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz wózków dziecięcych: wygodne parkowe ścieżki ułatwią spacery, a tablice informacyjne poszczególnych stref są dostępne także dla niewidomych (wiadomości w alfabecie Braille’a). W marcu lub w kwietniu (w zależności od pogody) ogrody pokryte są dywanami krokusów. W ogrodach nowożeńcy i pary obchodzące okrągłe rocznice zawarcia związku małżeńskiego mogą posadzić drzewko miłości.
- Ogrody biblijne
Odwiedzając to miejsce trzeba zakryć ramiona i kolana. Ogrodowe alejki wyłożone są kamyczkami, dlatego warto włożyć wygodne buty. Można tu pić wodę mineralną ze źródełka „Maryja”.
Ogrody Biblijne są adaptacją Objawienia zawartego w Piśmie Świętym i poprzez kompozycje roślin, krajobrazu i instalacji architektonicznych ukazują sceny zawarte w Starym i Nowym Testamencie. W ogrodach można spotkać rośliny znane z kart Biblii oraz występujące w Jerozolimie lub Palestynie. Muszyńskie Ogrody Biblijne obejmują 1,2 ha. Zostały podzielone na pięć stref tematycznych – historia zbawienia, krajobrazy biblijne, prorocy, zakątek dla dzieci i ogród zakochanych. Wejście od strony pijalni Antoni.
- Magiczny Ogród
Nazywany również Ogrodem Miłości przypomina ogrody greckie lub rzymskie. Na powierzchni ponad 7 ha usytuowane są figury z piaskowca przedstawiające muzy, bogów greckich, a także pory roku. Kuracjuszy przyciąga do ogrodu bujna roślinność, szmer płynącego strumyka, kwiaty, stawy, a wieczorem świetlne iluminacje. Szczególną ozdobą ogrodów są egzotyczne ptaki – żuraw mandżurski, barwny paw indyjski, kaczka mandarynka, srebrny bażant, łabędzie czarne i papugi. Są także alpaki – urocze ssaki przypominające lamy. Ogrody rozciągają się w okolicy pijalni wody Antoni.
- Park Zdrojowy Baszta
Na terenie parku znajdują się ruiny zamku, dwie pijalnie wody mineralnej, siłownie plenerowe, boisko do gier zespołowych, kamienne plansze do gry w szachy, a także wiaty wypoczynkowe. Są też plaże po obu stronach kaskad wodnych na potoku Szczawnik. Przez park przebiega ścieżka rowerowa, która łączy się z zielonym szlakiem prowadzącym na najwyższy szczyt wschodniego pasma Beskidu Sądeckiego – Jaworzynę (1114 m n.p.m.).
- Promenada spacerowa w Żegiestowie
Deptak biegnący zboczem góry w centralnej części kurortu. Przy promenadzie rozlokowane są altany wypoczynkowe i ogólnodostępne zdroje wody mineralnej.
Sanatoria i ośrodki rehabilitacyjne
- Centrum Zdrowia i Rekreacji GEOVITA w Złockiem
Organizuje turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem PFRON dla osób: z niepełnosprawnością intelektualną, z chorobą psychiczną, z padaczką, ze schorzeniami układu krążenia, dla kobiet po mastektomii, z alergią, z chorobami narządów wydzielania wewnętrznego, z chorobami neurologicznymi, reumatycznymi, układu krwiotwórczego, układu moczowo-płciowego, układu pokarmowego, cukrzycą, mózgowym porażeniem dziecięcym, chorobami dermatologicznymi, schorzeniami kręgosłupa, laryngologicznymi, układu oddechowego, skoliozą, przewlekłymi chorobami wątroby, przewlekłym zapaleniem trzustki, wadami postawy, zaburzeniami głosu i mowy oraz rozwoju psychoruchowego.
Baza zabiegowa dostępna w sanatorium to: fizykoterapia, aerozoloterapia, termoterapia,gimnastyka w basenie, hydroterapia, krenoterapia (kuracja pitna) i masaże lecznicze.
Woda lecznicza Złockie VIII, której źródełko bije obiekcie, ma szereg właściwości leczniczych. Pomocna przy chorobach reumatologicznych, dolnych i górnych dróg oddechowych, układu trawienia, otyłości, osteoporozie, chorobach nerek oraz dróg moczowych, niektórych chorób alergicznych.
- Ośrodek Sanatoryjno-Leczniczy PZN „Nestor”
Ośrodek w remoncie.
- Sanatorium Uzdrowiskowe „Korona”
Sanatorium jest położone jedynie 150 metrów od kompleksu rekreacji wodnej, amfiteatru, kortów tenisowych, stadniny koni i 700 metrów od pijalni wód mineralnych. Graniczy z Ogrodami Sensorycznymi. Sanatorium zapewnia bogatą gamę zabiegów m.in.: kąpiel borowinową, kąpiel solankową, hydrojet, galwanoborowinę, bicz szkocki, miejscową krioterapię, masaże. Można tu przyjechać na leczenie ze skierowaniem NFZ lub prywatnie na turnus rehabilitacyjny. Obiekt dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.
- Instytut Zdrowia Człowieka
Ośrodek położony jest na stoku Suchej Góry z pięknym widokiem na Dolinę Szczawnika i zakole Popradu. Oferuje leczenie uzdrowiskowe dla dorosłych z NFZ, prewencję rentową ZUS – schorzenia narządu ruchu i pełnopłatne turnusy rehabilitacyjne. Odbywają się tu zabiegi balneologiczne (kąpiel solankowa, inhalacje solankowe i okłady borowinowe), hydroterapeutyczne, elektroterapeutyczne, światłoterapeutyczne, magnetoterapeutyczne, ultradźwięki, gimnastykę i gimnastykę w wodzie, masaże, termoterapia i kuracja pitna.
- Sanatorium Wiarus
Leczenie sanatoryjne w ramach skierowań z NFZ, rehabilitacja stacjonarna w ramach prewencji rentowej ZUS i turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem z PFRON.
Sanatorium położone jest w sąsiedztwie Doliny Popradu w uzdrowiskowej części Muszyny – Złockiem. Obiekt dostępny jest dla osób mniej sprawnych ruchowo, w tym na wózkach inwalidzkich.
Oferuje zabiegi z dziedziny hydroterapii, elektroterapii, laseroterapii, magnetoterapii, z udziałem borowiny, masaże, gimnastykę, inhalacje, ultradźwięki i kurację pitną.
Rehabilitacja ukierunkowana jest na leczenie osób niepełnosprawnych z dysfunkcją narządu ruchu, w tym osoby poruszające sie na wózkach inwalidzkich, z dysfunkcją narządu słuchu, narządu wzroku, z niepełnosprawnością intelektualną, z padaczką, ze schorzeniami układu krążenia, jąkających się, kobiet po mastektomii, osób z alergią, z autyzmem, z chorobą Alzheimera, z chorobami narządów wydzielania wewnętrznego, neurologicznymi, przemiany materii, reumatycznymi, układu moczowo-płciowego, układu pokarmowego, z cukrzycą, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z przewlekłym zapaleniem trzustki, przewlekłymi chorobami wątroby, wadami postawy, ze schorzeniami kręgosłupa, z zaburzeniami nerwicowymi, z zespołem Downa, z chorobami laryngologicznymi, układu oddechowego, endokrynologicznymi i niedoczynnością tarczycy.
- REVITA Sanatorium Rehabilitacji Uzdrowiskowej
Obiekt usytuowany jest w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu lipowego „Obrożyska”, który jest jedynym tak dużym skupiskiem lipy drobnolistnej w Europie Środkowej. Budynek został częściowo przystosowany dla potrzeb osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Sanatorium organizuje turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem PFRON i leczenie z NFZ.
Rodzaje turnusów – usprawniająco-rekreacyjne dla osób niepełnosprawnych, rekreacyjno-sportowe i sportowe dla osób niepełnosprawnych, szkoleniowe dla osób niepełnosprawnych, rozwijające zainteresowania i uzdolnienia dla osób niepełnosprawnych.
Profile leczenia uzdrowiskowego: osteoporoza, choroby układu trawienia, cukrzyca, choroby górnych dróg oddechowych, reumatologiczne, otyłość oraz choroby nerek i dróg moczowych.
Ośrodek oferuje zabiegi m.in. z zakresu: kinezyterapii, światłolecznictwa, fizykoterapii, ciepłolecznictwa, aerozoloterapii (inhalacje), hydroterapii i masaże.
- Wiktor Cechini Medical & SPA (Żegiestów)
Budynek został zaprojektowany przez lwowskich architektów prof. Jana Bagieńskiego i Zbigniewa Wardzała. Jego budowę zakończono pod koniec 1936 roku. W okresie międzywojennym Wiktor był najnowocześniejszym i jednym z najbardziej ekskluzywnych budynków Polski Południowej. Stał się ikoną modernizmu i nowoczesnego budownictwa. Jest wpisany do rejestru zabytków jako obiekt o szczególnym znaczeniu dla historii polskiej architektury. Obok budynku znajduje się ścieżka ornitologiczna oraz trochę dalej pieszo-rowerowa kładka na rzece Poprad, łącząca granicę polską ze słowacką.
Sanatorium organizuje turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem PFRON i leczenie z NFZ. Oferuje zabiegi z dziedziny balneoterapii, hydroterapii, fizykoterapii, kinezyterapii, masaże lecznicze: i kurację pitną.
