Jeśli nie możesz pracować ze względu na swój stan zdrowia, to możesz otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Poniżej opisujemy kto i w jak sposób można ją dostać.
Aby dostać rentę z tytułu niezdolności do pracy musisz spełniać 3 podstawowe warunki:
1. Należy posiadać orzeczenie lekarza orzecznika ZUS
Aby uzyskać orzeczenie musisz udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty, w celu otrzymania zaświadczenia o stanie zdrowia (DRUK OL-9). Zaświadczenie takie wraz z innymi niezbędnymi dokumentami musisz złożyć w oddziale ZUS. Oddział powinien przynależeć do miejsca zamieszkania. W dalszej kolejności, po rozpatrzeniu złożonego wniosku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformuje cię o wyznaczonym terminie komisji Lekarza Orzecznika ZUS. Na takiej wizycie lekarz wydaje orzeczenie i ustala, czy jesteś osobą całkowicie lub częściowo niezdolną do jest do pracy.
2. Należy posiadać odpowiedni łączny staż ubezpieczeniowy
Staż ubezpieczeniowy to udokumentowany okres podlegania ubezpieczeniom– suma okresów lat, miesięcy i dni składkowych i nieskładkowych.
- Okres składkowy to okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, emerytalne i rentowe wynikających z zatrudnienia np. z umowy o pracę lub samodzielnie opłacania składek do ZUS.
- Nieskładkowy to okres braku aktywności zawodowej. Np. studiowałeś, pobierałeś zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne), w których nie zostały odprowadzane składki, a brane są jednak pod uwagę przy ustalaniu prawa i wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Okres nieskładkowy nie może być dłuższy niż ⅓ okresu składkowego
Należy udokumentować swój staż ubezpieczeniowy (np. świadectwa pracy za okres składkowy lub zaświadczenie ze szkoły wyższej za okres nieskładkowy).
Aby spełnić wymagany warunek stażu ubezpieczeniowego należy osiągnąć łącznie okres składkowy i nieskładkowy w zależności od twojego wieku, w którym powstała niezdolność do pracy:
- 1 rok stażu ubezpieczeniowego – jeśli niezdolność powstała przed ukończeniem 20 roku życia
- 2 lata stażu ubezpieczeniowego – jeśli niezdolność powstała po20 a przed 22 rokiem życia
- 3 lata stażu ubezpieczeniowego – jeśli niezdolność powstała po 22 a przed 25 rokiem życia
- 4 lata stażu ubezpieczeniowego – jeśli niezdolność powstała po 25 a przed 30 rokiem życia
- 5 lata stażu ubezpieczeniowego – jeśli niezdolność powstała powyżej 30 rokiem życia
należy tu pamiętać 5 lat stażu ubezpieczeniowego musi przypaść na ostatnie 10 lat przed datą złożenia wniosku o rentę lub też przed dniem, kiedy powstała niezdolność do pracy. W tym przypadku nie musisz spełniać warunku, jeśli jesteś kobietą, a lekarz stwierdził całkowitą niezdolność do pracy. A także jeśli twój okres składkowy wynosi nie mniej niż 25 lata w przypadku mężczyzn nie mniej niż 30 lat.
Nie zawsze należy posiadać powyższy staż ubezpieczeniowy. Wyjątek stanowi:
- osoba, która jest zgłoszona do ubezpieczenia, a uznana przez lekarza orzecznika ZUS za niezdolną do pracy w związku z wypadkiem w drodze „do” lub „z” pracy;
Droga, którą taka osoba pokonuje, musi być albo najkrótsza z możliwych, albo najwygodniejsza ze względów komunikacyjnych.Jeśli droga będzie przerywana albo zostanie zmieniona ze względów osobistych i w tym momencie dochodzi do wypadku – taki zdążenie NIE będzie uznane za wypadek w drodze do pracy lub z pracy.
- osoba, która jest zgłoszona do ubezpieczenia, a uległa wypadkowi przed ukończeniem 18 roku życia. Lub uległa wypadkowi w ciągu 6 miesięcy od ukończenia nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej. W tym przypadku przerwa w ubezpieczeniu nie może być dłuższa niż 6 miesięcy.
Jeśli do wymaganego staży ubezpieczeniowego brakuje ci dni, miesięcy lub lat a posiadasz okres z ubezpieczenia społecznego rolników to możesz go doliczyć.
3. Niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym,nieskładkowym lub nie później niż 18 miesięcy od dnia, kiedy skończył się okres składkowy albo nieskładkowy
Nie dotyczy to osób: jeśli jesteś kobietą, a lekarz stwierdził całkowitą niezdolność do pracy oraz okres składkowy i nieskładkowy wynosi nie mniej niż 20 lat, a w przypadku mężczyzn nie mniej niż 25 lat.
Jakie dokumenty trzeba przygotować?
- wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (DRUK ERN),
- informację o okresach składkowych i nieskładkowych (DRUK ERP-6),
- dokumenty potwierdzające staż ubezpieczeniowy – okresy składkowe i nieskładkowe. Np. świadectwa pracy, legitymacja ubezpieczeniowa, zaświadczenie ze szkoły wyższej, wyciągi z aktów urodzenia dzieci, książeczka wojskowa),
- zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (DRUK ERP-7) lub legitymację ubezpieczeniową, która zawiera wpisy dotyczące zarobków,
- zaświadczenie o stanie zdrowia (DRUK OL-9),
- dokumentację medyczną(historia choroby, karty informacyjne z leczenia szpitalnego, karta badania profilaktycznego, dokumentacja rehabilitacji leczniczej lub zawodowej),
- kartę informacyjną wypadku w drodze do lub z pracy. Zeznania świadków wypadku i inne dokumenty potwierdzające twój wypadek – w przypadku braku wymaganego stażu ubezpieczeniowego.
W jaki sposób można złożyć wniosek?
Zebrane dokumenty należy złożyć w przynależnym do miejsca zamieszkaniaoddziale ZUS. Kolejno wysłać pocztą (listem poleconym) lub złożyć przez internet za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
W przypadku pozytywnej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych możesz otrzymać:
- stałą rentę w przypadku orzeczenia przez ZUS o trwałej niezdolność do pracy,
- rentę na czas określony w przypadku orzeczenia przez ZUS o czasowa niezdolność do pracy,
- szkoleniową rentę w przypadku orzeczenia przez ZUS o zdolności do pracy, ale ze wskazaniem na zmianę wykonywanego zawodu. Renta szkoleniowa to czas, w którym przygotowujesz się do nowej pracy. Może być przyznana na okres 6 miesięcy, lecz nie dłużej niż 30 miesięcy. Tak dzieje się w przypadku przekazania wniosku z ZUS do urzędu pracy o trwającym szkoleniu/kursie. Okres 6 miesięcy może zostać skrócony w przypadku poinformowania ZUS przez urząd pracy o braku udziału w szkoleniu/kursie lub braku wybrania szkolenia/kursu.
Jeśli posiadasz jakikolwiek przychód np. ze stosunku pracy, umowy o dzieło czy zlecenie, nie przysługuje ci renta szkoleniowa.
Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy od 01 marca 2021 roku wynosi:
- 1250,88 zł -w przypadku całkowitejniezdolności do pracy (netto),
- 938,16zł – w przypadkuczęściowej niezdolności do pracy (netto).
Warto pamiętać, iż renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
- Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe
- Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne
- Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 września 2011 r. w sprawie sporządzania i doręczania dokumentów elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych.