Pomorze Zachodnie to obszar z licznymi jeziorami, rzekami (przez województwo przepływa ich aż kilkadziesiąt!), bujnymi lasami, dwoma parkami narodowymi (Drawieński i Woliński), a także nadmorskimi uzdrowiskami. Województwo zachodniopomorskie to miejsce wyjątkowe nie tylko ze względu na obecność piaszczystych plaż nadbałtyckich. To region graniczący z Niemcami od zachodu i odrębną historią, ciekawymi i wartymi odwiedzenia przez seniora miastami, w których zachowały się średniowieczne układy staromiejskie i liczne zabytki. Tu po prostu warto być!
1. Kołobrzeg z Fortem Ujście i latarnią morską
Kołobrzeg to malowniczo położone miasto nad polskim morzem, u ujścia rzeki Parsęty. Wypoczywający tu seniorzy mają okazję do inhalacji leczniczym jodem zarówno spacerując wzdłuż linii Bałtyku po plaży, jak też z racji przebywania w uzdrowisku. W mieście są aż 24 zakłady lecznictwa uzdrowiskowego! Turyści chętnie odwiedzają Kołobrzeg ze względu na szerokie i piaszczyste plaże, strzeżone kąpieliska, rejsy statkiem po morzu i znajdujące się przy Plaży Centralnej kołobrzeskie molo o długości 220 m i szerokości 9 m. Na jego końcu mieści się kawiarnia, do której z pewnością warto zajrzeć. Wzdłuż plaży ciągnie się Bulwar Jana Szymańskiego, skąd można podziwiać wschody i zachody słońca. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej Kołobrzeg pełnił funkcję miasta-twierdzy. Seniorzy zainteresowani zwiedzaniem zachowanych w całości obiektów, które niegdyś służyły do obrony Kołobrzegu, powinni wybrać się na wycieczkę po mieście Miejskim Szlakiem Fortyfikacji. W niemal nienaruszonym stanie możemy odwiedzić m.in. Rawelin i Lunetę Lębork, Bastion Pomorze, Fort Wilczy, Redutę Solną czy Fort Ujście z latarnią morską, zlokalizowany w nadmorskiej części miasta. Fort Ujście stanowiła trzykondygnacyjna baszta, otoczona murem. Z kolei pierwowzór latarni morskiej został wysadzony przez Niemców w 1945 r., obecna została zbudowana w 1947 r. na fundamentach Fortu Ujście. W podziemiach wznoszącej się na wysokość 26 m latarni znajduje się muzeum minerałów, które warto odwiedzić przy okazji oglądania ze szczytu wieży panoramy. W mieście możemy odwiedzić też Muzeum Oręża Polskiego. Po wojnie miasto zaczęło zyskiwać funkcję uzdrowiska za sprawą występujących w okolicy źródeł wody mineralnej, solanki i pokładów borowiny. Oprócz tego Kołobrzeg jest też znanym ośrodkiem kulturalnym, toteż jeśli będziemy mieć okazję, być może uda nam się zobaczyć na żywo jeden z koncertów, festiwali czy występów kabaretowych. W mieście nie brakuje też miejsc do spacerów, a seniorom na spacer polecamy XIX-wieczny Park im. Stefana Żeromskiego (największy spośród 6 parków w mieście!). Kołobrzeg jest na liście miast Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego, a wszystko za sprawą bazyliki mariackiej, Kamienicy Schliffena czy Baszty Lontowej – czołowych przedstawicieli tego stylu. Architekturę neogotycką prezentuje głównie ratusz, gmach poczty i kościół Niepokalanego Poczęcia NMP. Będąc w mieście natkniemy się na słynny pomnik Zaślubin Polski z Morzem – senior, który na bezdechu przejdzie przez jego prześwit, doczeka się spełnienia swojego życzenia.
2. Zamek Książąt Pomorskich w Darłowie
Jeśli jeszcze nie mieliście okazji zobaczyć na własne oczy jedynego w kraju nadmorskiego gotyckiego zamku, to koniecznie zawitajcie do Darłowa. Jest to miejscowość położona nad Morzem Bałtyckim, w dolinie rzek Grabowej i Wieprzy. Oprócz urokliwego Rynku, portu i latarni morskiej, zdecydowanie warto odwiedzić tutejsze muzeum, wyjątkowe, bo mieszczące się w Zamku Książąt Pomorskich. Z badań archeologicznych i przesłanek historycznych wynika, że zamek zbudowano w II połowie XIV w. Budowę rozpoczął książę Bogusław V wraz z Elżbietą (córką Kazimierza Wielkiego) w 1352 r. Warto wspomnieć, że w chwili ukończenia budowy zamku w 1372 r. w jego wnętrzach miał miejsce zjazd Książąt Pomorskich. Zamek został wybudowany z cegły na sztucznej wyspie zlokalizowanej między Kanałem Młyńskim a Wieprzą, na planie kształtem przypominającym kwadrat i wieżą o wysokości 24 m. Przez 10 lat rezydencja należała do pozbawionego tronu króla Danii, Szwecji i Norwegii – Eryka I, a w kolejnych stuleciach obiekt dwukrotnie spłonął w pożarze. Co ciekawe, mimo zniszczeń miasta w czasie Ii wojny światowej – sam zamek został niemal nietknięty. W latach 1971-1988 dokonano jego remontu i rewaloryzacji, a w październiku udostępniono zwiedzającym. Zamek dawniej posiadał dwie bramy, a obiekt otaczał 15-metrowej długości mur. Kolejni właścicieli rozbudowali zamek w kierunku wschodnim i zachodnim – dobudowano skrzydła o charakterze obronnym i mieszkalnym. Dziś w darłowskim muzeum seniorzy mają okazję zwiedzić dziedziniec zamkowy, przepięknie wyposażone i odrestaurowane komnaty zamkowe, wieżę górującą nad rezydencją Książąt Pomorskich, tzw. Zamkorium, czyli komnatę średniowiecznych zabaw oraz dwie fascynujące wystawy, z których jedna przedstawia historię miasta, a druga ciężki los kobiet oskarżonych o czary – „Izba Tortur Czarownic”. W zamku zgromadzono zabytki sztuki ludowej, drewniane rzeźby, eksponaty dotyczące wyposażenia wnętrz, sztuki sakralnej (m.in. w Sali Rycerskiej, gdzie warto zwrócić uwagę na zrekonstruowane sklepienie gwiaździste) i sztuki Wschodu (chińskie figurki, okładka Koranu). Co ciekawe, seniorzy wchodzący na wieżę obronną, w połowie drogi mogą zobaczyć wystawę ptaków znajdującą się w jednej z komnat! Oprócz tego w obiekcie znajduje się też wystawa morska, a w niej ekspozycje związane m.in. z wojennymi okrętami czy kłusownictwem. Oczywiście nie mogło też zabraknąć herbu księstwa pomorskiego. Na szczególną uwagę zasługują: zdobiona w motywy biblijne ambona ufundowana przez księżną Elżbietę, obrazy autorstwa pomorskiego malarza Otto Kuske, meble barokowe i neobarokowe, a także w stylu rokoko i klasycyzmu czy portrety Książąt Pomorskich. Zwiedzający zamek seniorzy na pewno nie będą się tu nudzić!
3. Świnoujście i Stawa Młyny
Świnoujście to nie tylko nadmorskie uzdrowisko, słynące z leczniczych wód i złóż borowiny. To miasto, które oferuje mnóstwo atrakcji dla zwiedzających. Seniorzy, którzy nie obawiają się wysokości, mogą udać się na szczyt najwyższej nad Bałtykiem latarni morskiej liczącej aż 68 m! Latarnia wciąż nawiguje statki, a na górę prowadzą kręte schody. Obiekt znajduje się w pobliżu jednego z trzech falochronów , wschodniego. Obok latarni zlokalizowane jest Muzeum Latarnictwa i Latarnictwa Morskiego, które także warto przy okazji odwiedzić. Jednym z rozpoznawalnych symboli miasta jest niezaprzeczalnie Stawa Młyny, stały znak nawigacyjny, ale też symbol widniejący w logo miasta. Jest to znak nietypowy, bo w kształcie białego wiatraka z czarnym dachem i podstawą. Stawa liczy 10 m wysokości, a na jej szczycie pulsujące światło ułatwia statkom orientację na wodach Bałtyku. Ze Stawą Młyny wiąże się pewna legenda. Mieszkańcy Świnoujścia, gdy miasto stało się portową przystanią, zaczęli pracę na statkach. Marynarze wypływali w rejsy, a po powrocie żony witały postarzałych i zmęczonych mężczyzn. Jedna z kobiet ujrzawszy swojego ukochanego po powrocie tak się zmartwiła jego wyglądem, że pobiegła nad morze wylewać łzy. Wtedy coś zawiodło ją do stojącego w pobliżu wiatraka. Kobieta spotkała tam starego młynarza, który nakazał, by mąż zrozpaczonej kobiety przez tydzień robił okłady z błota, dużo spacerował i kąpał się w morzu. Gdy po tygodniu mężczyzna przybył do młynarza, ten zabrał go do wiatraka. Mężczyzna opuszczając wiatrak wyglądał niesamowicie młodo! Wkrótce inni również zaczęli korzystać z tego sposobu. Gdy młynarz zmarł, tajemnicę owych zabiegów zabrał ze sobą do grobu. Jednak do dziś wciąż wielu szuka odmłodzenia w Świnoujściu, gdzie stosuje okłady z błota, pływa w wodach Bałtyku i sporo spaceruje. Z pewnością długie spacery po piaszczystych plażach czy wzdłuż Nadmorskiej Promenady wyjdą seniorom na zdrowie. Zwiedzając Rynek miasta, warto wejść do dawnego ratusza, gdzie mieści się Muzeum Rybołówstwa Morskiego. Oprócz narzędzi rybaków i modeli statków, możemy tu zobaczyć przepiękne bursztyny i mieszczące się w budynku oceanarium. Seniorzy interesujący się historią, mają okazję natknąć się na kilka fortyfikacji w mieście m.in. XIX-wieczny Fort Anioła z tarasem widokowym i salą nawigacyjną, Fort Gerharda (Wschodni), w którym znajduje się siedziba Muzeum Obrony Wybrzeża czy Fort Zachodni, prezentujący w swoim wnętrzu wystawę związaną z historią garnizonu Twierdzy Świnoujście. Warty zobaczenia jest też Kościół p.w. NMP, w którym seniorzy mogą podziwiać okazałe witraże i samą bryłę świątyni w stylu neogotyckim. W mieście znajduje się zabytkowa wieża garnizonowego kościoła pw. Marcina Lutra z 1904 r., który niestety został zniszczony w czasie II wojny światowej. Dziś możemy skorzystać z tarasu widokowego i mieszczącej się wewnątrz wieży kawiarni. Osoby spragnione kontaktu z naturą powinny udać się do Rezerwatu Karsiborska Kępa, w którym oprócz bogactwa różnorodnych gatunków flory, mogą natknąć się na rzadkie okazy ptaków.
4. Wolin
Wolin to jedna z przybrzeżnych wysp, która należy do Świnoujścia i powiatu kamieńskiego. Od lądu oddziela ją cieśnina Dziwna i Zalew Szczeciński, natomiast od wyspy Uznam – cieśnina o nazwie Świna. Na wyspę można dostać zarówno promem ze Świnoujścia, jak też mostem zwodzonym, kolejowym i samochodowym. Wolin w całości należy do Polski, skrywa w sobie tajemnice dawnych ludów zamieszkujących wyspę, średniowiecznych Słowian i Wikingów. Wolin przez ok. 225 lat należał do Niemców, w wyniku działań podczas II wojny światowej został w 70 proc. zniszczony. Wyspa Wolin razem z miastem o tej samej nazwie została włączona do Polski i odbudowana. Seniorzy powinni obrać Wolin za cel podróży, ponieważ miejsce to obfituje w atrakcje historyczne i przyrodnicze. Oblana z jednej strony wodami Bałtyku, a z drugiej (południowej)wodami Zalewu Szczecińskiego wyspa może się pochwalić najwyższym wybrzeżem klifowym w Polsce. To aż 93-metrowy klif w pobliżu wzniesienia Gostyń! Na spacer warto wybrać się do Wolińskiego Parku Narodowego, gdzie oprócz ciągnących się od Międzyzdrojów do Świętej Kępy 15-kilometrowych klifów, seniorzy mogą podziwiać różne gatunki ptaków, w tym orła bielika (symbol Parku), a także stare okazy buków, dębów i sosen. Dodatkowo na terenie Parku znajduje się rezerwat żubrów, w którym możemy podziwiać te piękne zwierzęta. W pobliżu wsi Wapnica znajduje się przepiękne jezioro Turkusowe, które swoją nazwę zawdzięcza zielonkawo-niebieskiej wodzie. To sztuczny zbiornik, który powstał w miejscu dawnej kopalni kredy. Nie wolno jednak się w nim kąpać ani łowić ryb, jednak zdjęcie na tle turkusowej tafli wody będzie wspaniałą pamiątką. W miejscowości Lubin seniorzy mają okazję zobaczyć z tarasu widokowego Grodzisko przepiękną panoramę archipelagu 44 wysepek i jezioro Wicko Wielkie. Punkt obserwacyjny jest zlokalizowany na klifie o wysokości 50 m, skąd widoki zapierają dech w piersiach. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się organizowany w sierpniu Festiwal Wikingów, czyli impreza plenerowa w formie rekonstrukcji historycznej, na której bywają miłośnicy Wikingów, średniowiecznej muzyki i dobrej zabawy. W tym czasie miasto Wolin i znajdujące się na pobliskiej wysepce Centrum Słowian i Wikingów łączy most pontonowy. Dzięki temu uczestnicy imprezy, jak też fani historii, mają możliwość zobaczyć średniowieczne chaty, dwie bramy z wałami czy odwzorowane nabrzeże z łodziami. W samym mieście Wolin warto przespacerować się urokliwą starówką, zwracając uwagę na neogotycki ratusz z lat 1880-1881 (obecnie siedziba Urzędu Miejskiego), Kolegiatę św. Mikołaja Biskupa w centrum miasta z XIII w. z wieżą (tarasem widokowym), wiatrak holenderski z 1850 r. czy tzw. kamień runiczny Harolda Sinozębnego, z którym wiąże się ciekawa historia. Duński Król niemal przez całe życie dążył do zjednoczenia walczących sił Danii, Norwegii i części Szwecji, w 987 r. został jednak pokonany przez własnego syna. Na cześć króla NOKIA (firma fińska) nazwała nazwiskiem Harolda technologię łączenia elektronicznych sprzętów (m.in. smartfonów) z wykorzystaniem podczerwieni (ang. bluetooth, czyli Sinozębny). Pasjonaci znalezisk archeologicznych powinni udać się do najstarszej, pochodzącej z IX-X w. średniowiecznej nekropolii, czyli do Rezerwatu Archeologicznego „Wzgórze Wisielców”. Dawniej odbywały się tu egzekucje przestępców. Seniorów pragnących dowiedzieć się więcej na temat historii i kultury materialnej wyspy Wolin zachęcamy do odwiedzenia Muzeum Regionalnego im. A. Kaubego. Osoby czujące się na siłach mogą odwiedzić także Podziemne Miasto Wolin, czyli sieć korytarzy łączących schrony pod ziemią. Wraz z przewodnikiem możemy poczuć się jak żołnierze, których zadaniem była obrona bazy marynarki wojennej w Świnoujściu. Wyspa Wolin i Miasto Wolin to nie tylko liczne zabytki i atrakcje turystyczne, ale też piękno przyrody, piaszczyste plaże i kąpieliska, a także możliwość pokonania rowerem odcinka międzynarodowego szlaku rowerowego Velo Baltica (EuroVelo 10) ciągnącego się wzdłuż wybrzeża.
5. Kaplica Templariuszy w Chwarszczanach
Chwarszczany to wieś w gminie Boleszkowice, niepozorna, bo skrywa w sobie jeden z najcenniejszych zabytków Pomorza Zachodniego – średniowieczną budowlę, dawną Kaplicę Templariuszy. Obecnie gmach to Kościół św. Stanisława Kostki i należy do parafii Wniebowzięcia NMP w Sarbinowie. Pierwotnie była to podłużna budowla jednonawowa z dwuspadowym dachem, wzniesiona najpewniej ok. 1235-1262 r. na planie prostokąta z ostrołukowym portalem. Jednak… kaplicę zburzono, a na jej miejscu wybudowano drugą, już w stylu gotyckim. Tego zadania podjęli się przedstawiciele tzw. strzechy choryńskiej, cystersi. W tym miejscu warto wspomnieć o samych Templariuszach. Pełna nazwa zakonu to Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona, który został założony w 1118 r. Rycerze zakonu złożyli śluby ubóstwa, czystości, posłuszeństwa i walki za wiarę (zgodnie z regułą cysterską) przed patriarchą Jerozolimy. Początkowo ich celem była ochrona pielgrzymów, jednak w miarę jak ich wpływy, przywileje i bogactwa rosły, zaczęli brać udział w walkach, nawracając innowierców mieczem. Jednym z przywilejów zakonników była możliwość stawiania kaplic, co też postanowili uczynić Templariusze w Chwarszczanach. Do Polski zakonnicy trafili za sprawą Henryka Sandomierskiego, który sprowadził ich w 1115 r., wracając z krucjaty. Choć pod względem architektonicznym kaplicy w Chwarszczanach jest bliżej do Francji, to symbolika nawiązuje do Jerozolimy m.in. ze względu na przekazy płynące z ikon w świątyni. Kościół w Chwarszczanach to jednonawowa kaplica, wspierana skarpami, ze strzelistymi, wąskimi oknami, z których jedno zostało całkowicie zamurowane, a w pozostałych pojawiły się XIX-wieczne witraże, wykonana z czerwonej cegły. Cokół natomiast powstał z kostki granitowej, a całość jest posadowiona na kamiennym fundamencie. Kaplica ma długość ponad 25 m i jest wysoka na ponad 13,5 m. Do wnętrza kościoła seniorzy mogą wejść przez dwuskrzydłowe drzwi. Na szczególną uwagę zasługują dwie cylindryczne wieże, częściowo wtapiające się w naroża świątyni, zwieńczone kopułami. Małe okienka w wieżach mogły służyć celom militarnym, strzelano z nich do wroga.W jednej z wieży kręte schody prowadzą na poddasze, druga jest pusta. Seniorzy będący w Chwarszczanach powinni obejrzeć wnętrze kaplicy ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym, XIX-wieczną emporą (miejscem dla chóru), wspartą dwiema kamiennymi kolumnami, na którą prowadzą kamienne schody z balustradą. Pod emporą seniorzy zobaczą niewielką kruchtę z dwuskrzydłowymi drzwiami. Posadzka świątyni powstała z kamiennych płyt. Do najcenniejszego wyposażenia kościoła należą polichromie ścienne z 1400 r., które tworzą poziomą dekorację na prawie całej długości kaplicy, przedstawiają one m.in. postacie Apostołów i świętych. Kolejnymi cennymi elementami są: ambona z XIX w., dzwon znajdujący się w oknie zachodniej fasady (odlany najpierw w 1875 r., a następnie przetopiony i odlany ponownie w 1988 r.), a także fragment (a dokładniej głowa) płyty nagrobnej Hansa von Rotkirch, komendanta domeny chwarszczańskiej i dębnowskiej. Zmarły w 1617 r. mężczyzna przedstawiony został jako rycerz w zbroi.
6. Szczecin i Wały Chrobrego
Szczecin to stolica województwa zachodniopomorskiego, położona nad rzeką Odrą. To miejsce nieoczywiste, choć oferujące równie dużo ciekawych atrakcji. Symbolem miasta są Wały Chrobrego czyli tarasy widokowe o długości pół kilometra, zlokalizowane w samym sercu Szczecina, prawie 20 m nad lewobrzeżną Odrą. Wały Chrobrego w Szczecinie zostały wybudowane w miejscu dawnego, XVIII-wiecznego fortu Leopold. Już w 1876 r. pojawił się pierwszy projekt budowy wałów, jednak ostatecznie zbudowano je w latach 1902-1907 według koncepcji Wilhelma Meyera-Schwartau. Dzięki niemu dziś seniorzy spacerujący po wałach mogą podziwiać poforteczne krajobrazy. W centralnej części wałów natkniemy się na posąg, który przedstawia walkę atletycznie zbudowanego mężczyzny z centaurem, rzeźbę autorstwa Ludwiga Manzela. Na murach Wału Chrobrego widnieją herby miast pomorskich, a po obu stronach centralnego placu znajdują schody, które prowadzą na plażę. Seniorzy zainteresowani morfologią i anatomią drzew oraz krzewów mogą poszerzyć swoją wiedzę, odwiedzając zlokalizowany na szczycie Wałów Chrobrego park dendrologiczny im. Stefana Żeromskiego. Z wałów seniorzy mogą podziwiać m.in. Wyższą Szkołę Morską, Muzeum Narodowe czy Teatr Współczesny, a także kanały portowe, port oraz trzy wysepki: Grodzką, Bielawę i Łasztownię. Ta ostatnia jest miejscem szczególnym, chętnie odwiedzanym przez turystów i miejscowych. Mieszczą się tu liczne kawiarnie, restauracje, port dla jachtów, Morskie Centrum Nauki, a w wyremontowanych budynkach dawnej rzeźni znajduje się Centrum Kultury Euroregionu Stara Rzeźnia. Największą furorę robią jednak trzy Dźwigozaury, czyli zabytkowe dźwigi portowe, przepięknie oświetlone nocą. No i oczywiście nie wolno zapomnieć o instalacji, która znów powróciła na Łasztownię, przedstawiającą puszkę paprykarza szczecińskiego. Z wyspy dobrze widać szczecińskie Stare Miasto. Z kolei seniorzy zainteresowani zwiedzaniem tzw. nowego Starego Miasta, czyli Podzamcza, powinni udać się na Rynek Sienny, który tętni życiem. Wracając do szczecińskiej starówki, w czasie II wojny światowej została ona w 90 proc. zniszczona. Dziś jednak Stare Miasto leży na 7-kilometrowym Miejskim Szlaku Turystycznym i przyciąga co roku wielu turystów. Seniorzy spacerując po starówce w Szczecinie, zobaczą tu gotycko-barokowy ratusz, w którego wnętrzu mieści się Muzeum Historii, a w podziemiach restauracja. Ponadto podziwiać można tu zabytki architektoniczne m.in. Bramę Portową i Królewską, Wieżę Gocławską, budynek Urzędu Wojewódzkiego i Kamienicę Loitzów – późnogotycki budynek mieszczański z pomarańczową, bogatą zdobioną elewacją i charakterystycznymi skośnymi oknami kotarowymi na klatce schodowej (wieży). Kolejnym bardzo cennym zabytkiem jest Zamek Książąt Pomorskich. To zlokalizowana na wzniesieniu nieopodal Odry dawna renesansowa rezydencja dynastii Gryfitów, którą stanowi pięcioskrzydłowy gmach z Dużym i Menniczym Dziedzińcem oraz z trzema wieżami: Dzwonów, Więzienną i Zegarową. W zamku seniorzy mogą odwiedzić m.in. Celę Czarownic, czy Gabinet Lubinusa (cenionego, XVII-wiecznego kartografa). W rezydencji mieści się też Krypta Gryfitów, gdzie zlokalizowane są sarkofagi dawnych władców Księstwa. Z kolei z Tarasu Książęcego rozciąga się piękny widok na miasto. Na uwagę zasługują również Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła z 19 kaplicami wewnątrz, stołem ołtarzowym zdobionym płaskorzeźbami z mosiądzu, imponującymi organami i udostępnionym dla zwiedzających tarasem widokowym na wieży kościoła. Seniorzy, którzy zechcą odpocząć od zgiełku miasta, mogą udać się na Jasne Błonia im. Papieża Jana Pawła II, by pospacerować lub usiąść w parku na jednej z ławeczek i podziwiać piękne krokusy, drzewa oraz pomniki, w tym pomnik upamiętniający wizytę Papieża Polaka w Szczecinie w 1987 r. Na terenie miasta jest dużo zieleni, m.in. Las Arkoński, Park Kasprowicza, liczne skwery i parki. Szczecin ma też jedną z najnowocześniejszych Filharmonii z oryginalną bryłą, wielokrotnie nagradzaną. Warto odwiedzić też Muzeum Narodowe, w którym obejrzymy ponad 150 tys. eksponatów etnograficznych, numizmatycznych, sztuki dawnej i współczesnej. W szczególności zachęcamy do odwiedzenia Centrum Dialogu Przełomy, gdzie w podziemnym pawilonie dowiemy się więcej na temat protestu, który wybuchł 17 grudnia 1970 r. Znajdujący się w Szczecinie Cmentarz Centralny to nie tylko największa w Polsce nekropolia, ale też warta zobaczenia perełka architektoniczno-parkowa z oryginalnymi nagrobkami, fontannami, kamiennymi studniami i egzotyczną roślinnością.
7. Kościół w Trzęsaczu
Trzęsacz to mała miejscowość w okolicy Pobierowa. Dziś można w nim podziwiać ruiny zabytkowego kościoła usytuowanego na klifie, nad brzegiem morza. Na Pomorzu Zachodnim w XVI/XV w. wzniesiono trzeci w tamtym czasie chrześcijański gotycki kościół w Trzęsaczu (Kościół pw. św. Mikołaja). Kościół z cegły na fundamentach z kamieni polowych powstał na miejscu poprzedniego, drewnianego kościółka z XII w. Pierwotny, drewniany kościół nie miał szczęścia, w latach 1760 i 1818 dwukrotnie został trafiony piorunem i spalony. Nowa świątynia została zbudowana na planie prostokąta, początkowo bez wieży kościelnej, miała pięciobocznie zamknięte prezbiterium. Wewnątrz znajdowały się cenne zabytki: gotycki tryptyk, wczesnobarokowy ołtarz z 1673 r., renesansowe ławy z 1583 r., kazalnica (1646 r.), prawie 420-kilogramowy dzwon z napisem: „Spiesz wszystko do Świętego Domu Bożego, jak tylko usłyszycie mnie z wieży” oraz dzwon z 1707 r., który niestety zaginął po II wojnie światowej. Świątynia znajdowała się ok. 2 km od brzegu Bałtyku, co powodowało, że klif, na którym była usytuowana, stale był podmywany przez morskie fale. W 1868 r. krawędź klifu była oddalona od obiektu już niespełna metr, co stwarzało duże zagrożenie dla wiernych. Dlatego 2 sierpnia 1874 r. odprawiono ostatnią, pożegnalną mszę w kościele, a cenne wyposażenie przewieziono m.in. do Katedry w Kamieniu Pomorskim, do kościoła w Rewalu, a także do muzeów w Szczecinie i Berlinie. Choć już w 1750 r. próbowano powstrzymać postępującą erozję (odległość morza do klifu wynosiła jedynie 58 m), to bezskutecznie. Na nic zdały się maty z faszyny i pale ochronne. W 2001 r. u podstawy klify założono opaskę ochronną, w kolejnym roku położono nowy fundament pod ruiny kościoła i wzmocniono jego posadowienie. W kolejnych latach morze zaczęło odsłaniać fundamenty budowli, runęła ściana północna, północno-wschodnia, a potem narożnik kościoła, fasada, wejście od wschodu, prezbiterium i część zachodniej ściany południowej. Dziś, seniorzy mogą podziwiać w Trzęsaczu pozostałość po kościele, czyli część południowej ściany o długości 2 m i szerokości 6 m. Warto wspomnieć, że to jedyna tego rodzaju atrakcja w Europie. Chcąc zobaczyć dawny kościół oraz jak stopniowo fale zabierały go z lądu, seniorzy mogą odwiedzić multimedialne Muzeum w Trzęsaczu. Zamiast typowych eksponatów nietuzinkowa ekspozycja w formie prezentacji z dźwiękiem, obrazami i grą świateł rozbudzi zmysły i przeniesie nas do dawnych lat, by pokazać historię kościoła w Trzęsaczu i trudną walkę człowieka z żywiołem. Jedna z legend, która miałaby tłumaczyć zabieranie przez morze kolejnych części lądu i kościoła, mówi o bogini morza o imieniu Zielenica, którą pewnego razu złowił jeden z rybaków. Bogini po dostaniu się na ląd była następnie więziona przez proboszcza. Niewiasta zmarła z tęsknoty za domem. Pochowano ją na przykościelnym cmentarzu. Aby odzyskać ciało córki, jej ojciec – Bałtyk, wysłał morskie fale, które stopniowo podmywały klif.
8. Park Miniatur i Kolejek w Dziwnowie
Dziwnów to miasto położone nad Morzem Bałtyckim,w którym znajduje się Park Miniatur i Kolejek. Niech nazwa was nie zmyli, bo jest to doskonała atrakcja zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Seniorzy mogą się tu udać razem z wnukami. W malowniczym parku z bogactwem zieleni zobaczymy blisko 30 miniatur latarni morskich z polskiego wybrzeża (w skali 1:10), z których największa miniatura jest wyższa od człowieka (liczy ponad 6 m!), ale są też wieże znacznie niższe. W parku seniorzy podziwiać mogą największą w Polsce makietę kolejową, gdzie po ponad 1000-metrowej długości torach mkną miniaturowe lokomotywy, parowozy i wagony kolejowe! Jakby tego było mało, lokomotywy wydają dźwięki, puszczają parę z kominów i pędzą po szynach, pokonując mosty, semafory, zwrotnice, a także mijając dworce! To jedyna taka atrakcja w całym kraju, dlatego zdecydowanie polecamy seniorom odwiedzić Park Kolejowy. To miejsce przyjemne do spacerów, a przy okazji można się wiele dowiedzieć na temat kolei. Produkcja Kolei Parkowej w miniaturze trwała blisko 2 lata. Dodatkową atrakcją jest możliwość odbycia przejażdżki po 300-metrowej trasie repliką prawdziwego parowozu: Px48. W środku seniorzy usłyszą odgłosy maszyny parowej, a z komina będzie buchać para! Po zwiedzaniu tego urokliwego parku, możemy odpocząć w znajdującej się na terenie kompleksu kawiarni, wypić aromatyczną kawę lub skosztować serwowanych w niej słodkości.
9. Niechorze i latarnia morska
Niechorze to wieś położona nad Morzem Bałtyckim i jeziorem Liwia Łuża od południa. To miejsce atrakcyjne pod względem przyrodniczym i turystycznym. Chętnie odwiedzany kurort wypoczynkowy z licznymi kąpieliskami, pensjonatami, domami wczasowymi, kempingami i polami namiotowymi, oferuje seniorom miły i atrakcyjny wypoczynek. Rewalskie Wybrzeże cechuje się szeroką, piaszczystą plażę z przystanią dla kutrów i licznymi barami. Niechorze też może pochwalić swoją latarnią, jest ona malowniczo położona w zachodniej części wsi, na szczycie klifu. Latarnia została wzniesiona w latach 1863-1866. Niestety ucierpiała podczas II wojny światowej. Została odbudowana w 1948 r. Dziś możemy podziwiać 45-metrową ośmiokątną wieżę, której podstawa ma kształt prostokąta. Aby wspiąć się na taras widokowy, który jest udostępniony zwiedzającym, seniorzy muszą pokonać 210 stopni. Ale warto, bo widok z wysokości 37 m jest niesamowity. Na szczycie latarni znajduje się kopulasty dach. Latarnia ma zasięg 37 km, dzięki czemu stanowi dobry punkt orientacyjny dla jednostek pływających na morzu. Przed wejściem do wnętrza wieży seniorzy mogą podziwiać kilkudziesięcioletni ogród, a wysokie żywopłoty skrywają zejście na betonowy wał, który ochrania latarnię i plażę. Od południa do latarni przylegają mieszkania latarników i budynki gospodarcze. A z latarni już niedaleko do kolejnej atrakcji, Parku Miniatur Latarni Morskich. Seniorzy zainteresowani historią i opowieściami na temat latarni znajdujących się na polskim wybrzeżu, zdecydowanie powinni się tu wybrać. Czeka na nas estetyczny park ze wszystkimi latarniami nad Bałtykiem w kraju. Do dyspozycji turystów jest parking, sklepik z pamiątkami i kawiarnia. Turyści spędzający czas w Niechorzu mogą odwiedzić też Muzeum Rybołówstwa Morskiego, aby dowiedzieć się więcej na temat zwyczajów rybackich. Seniorzy zobaczą tu eksponaty marynistyczne m.in. narzędzia do połowu ryb, zdjęcia związane z rybołówstwem, łodzie i wiele innych. Warto udać się nad Jezioro Liwia Łuża, którego obrzeża należą do rezerwatu ornitologicznego o tej samej nazwie. Na plaży jeziora możemy spotkać łabędzie nieme, czaple siwe, perkozy i kormorany. Ponadto spacerując w pobliżu jeziora, natkniemy się na dawne zagrody i kamienice rybackie z XVIII i XIX w., do których wiodą dekoracyjne bramy wjazdowe. Zwiedzając Niechorze, mamy szansę zobaczyć typowe dla regionu zabudowania gospodarskie tj. Zagrodę Chłopską z przełomu XVIII i XIX w. Kompleks tworzy czworobok szachulcowy z czterospadowym dachem. Ściany są ryglowane i wypełnione mieszaniną słomy i gliny. Nieco później, zostały wzmocnione cegłami. W skład zagrody wchodzi mieszkanie, a także obora, chlew, spichlerz i stajnia. Warto wspomnieć, że w Niechorzu znajduje się też dworzec Gryfickiej Kolei Wąskotorowej z przełomu XIX i XX w. Aktywny senior może ruszyć na dłuższą wędrówkę, kierując się dobrze oznakowanymi szlakami turystycznymi, które przebiegają przez Niechorze m.in. Szlak Liwiej Łuży czy czerwony Szlak Nadmorski im. Czesława Piskorskiego. Rowerzyści z kolei mają do dyspozycji EuroVelo 110, Szlak Rowerowy Morza Bałtyckiego. W miejscowości znajduje się urokliwy park, w którym odsłonięto pomnik upamiętniający rocznicę wyzwolenia miasta w 1972 r. Ma on formę głazu z płytą opatrzoną stosownym napisem. To jednak nie jedyny pomnik we wsi. Drugi to pomnik foki, która urodziła się w helskim fokarium, a gdy wypuszczono ją do morza, powróciła, odwiedzając również niechorską plażę. Fokę o imieniu Depka pokochali miejscowi i turyści, toteż doczekała się swojego pomnika na placu nazwanym jej imieniem. Seniorzy, którym podczas pobytu w Niechorzu pogoda nie dopisze, mogą wybrać się do Motylarni. To cudowne miejsce, w którym możemy obcować z bajecznie kolorowymi stworzeniami, a jeśli będziemy mieć szczęście, to być może jeden z egzotycznych motyli (okazy pochodzą z różnych części świata) przysiądzie na naszym ramieniu. Inną ciekawą atrakcją w Niechorzu jest tutejsze Muzeum Figur Woskowych, będące pewnym odwzorowaniem londyńskiego Muzeum Madame Tussaud. Podczas zwiedzania mamy okazję rozpoznać wiele znanych postaci historycznych, aktorów, celebrytów, polityków i gwiazd sceny muzycznej m.in. Lady Gagę, Leonarda da Vinci czy Roosevelta.
10. Połczyn-Zdrój
Kojarzony jest głównie jako uzdrowisko. I rzeczywiście, do tego malowniczego miasta zjeżdżają kuracjusze z całego kraju. W mieście znajduje się aż 8 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego i pod względem zdrowotnym na pewno warto je wybrać. Jednak Połczyn-Zdrój to także miasto z historią, ciekawymi zabytkami i mnóstwem zieleni. Warto lepiej jej poznać. Połczyn-Zdrój leży na rzeką Wogrą na Pojezierzu Drawskim. Zacznijmy od starówki. Stare Miasto powstało w XIV w., a do dziś seniorzy mogą podziwiać średniowieczny układ przestrzenny oraz XIX, XX-wieczne budynki, centralną część starówki stanowi plac Wolności. Dawniej na placu mieścił się ratusz, dziś możemy zobaczyć tu fontannę w kształcie tulipana. Rynek otaczają malownicze kamieniczki oraz Urząd Miejski i Urząd Stanu Cywilnego. Spacerowicze korzystają z deptaka mieszczącego się na ul. Grunwaldzkiej (nad ich głowami są zawieszone kolorowe parasolki!), w pobliżu znajdują się liczne sklepiki i lokale gastronomiczne. Uwagę zwraca budynek z przełomu XIX i XX w., obecna siedziba poczty, przed którą rośnie 120-letni dąb, będący pomnikiem przyrody. W Połczynie-Zdroju seniorzy powinni odwiedzić Park Zdrojowy. To przepiękny park w stylu francuskim (częściowo), z pijalnią wody, alpinarium (ogrodem skalnym), stawem i fontannami. W drugiej części parku, w stylu angielskim, zobaczymy urokliwe altanki i pagórki, między którymi płynie Wogra. Park zachwyca dywanami kwiatowymi oraz licznymi gatunkami drzew i krzewów m.in. orzechem czarnym, skrzydłorzechem kaukaskim czy orzesznikiem gorzkim. Na terenie 80-hektarowego parku mieści się też amfiteatr, gdzie odbywają się imprezy plenerowe i koncerty. W mieście warto odwiedzić kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Świątynia została wzniesiona z wykorzystaniem elementów dawnego gotyckiego kościoła (m.in. okno w prezbiterium) i rzeźbami z XVII w. Jedną z ciekawszych atrakcji miasta jest Zamek Rycerski, zlokalizowany nieopodal rynku. Obecnie jest siedzibą Centrum Kultury. Pierwotnie, zbudowana na przełomie XIII i XIV w. budowla miała zabezpieczać przed atakiem Brandenburczyków (Połczyn-Zdrój należał do Księstwa Pomorskiego). O funkcji obronnej świadczy mur oporowy okalający zamek od zachodu. Dziś jest to murowany, dwuskrzydłowy pałac, w którym mieści się Biblioteka Publiczna im. Juliana Tuwima, a także miejsce, gdzie można kupić wyroby rękodzielnicze i regionalne specjały (Zamkowa Galeria Różności). W tzw. Sali Kominkowej odbywają się wystawy malarskie i fotograficzne. W mieście znajduje się też zabytkowy Browar (lata 1824-1825), w którym obecnie mieści się wytwórnia wód oraz warzelnia piwa. Zwiedzając Połczyn-Zdrój, mamy okazję zobaczyć XIX-wieczny Młyn Wodny z ogromnym kołem młyńskim, którego średnica liczy aż 13 m, a także dom z oficynami z drugiej połowy XIX w., czy liczne miejsca pamięci narodowej m.in. pomnik postawiony ku pamięci niemieckich mieszkańców miasta, którzy polegli w czasie I wojny światowej. Seniorzy mogą udać się na tutejszy Cmentarz Żydowski, a raczej to co z niego zostało, czyli kilka nagrobków z XIX w., które są świadectwem obecności w Połczynie żydowskich mieszkańców. Jedną z atrakcji Połczyna jest tzw. Dolina Pięciu Stawów (stawy: Krzywe Małe, Głębokie, Długie, Krąg), ze względu na malownicze widoki i ochronę krajobrazową nazywana Szwajcarią Połczyńską. Jest to obszar między Połczynem-Zdrojem a Czaplinkiem, poprzecinany licznymi ścieżkami turystycznymi i rowerowymi. Aktywny senior powinien udać się na wędrówkę Szlakiem Zwiniętych Torów. Jest to piękna ścieżka dla rowerzystów, która biegnie do Złocieńca. Trasa liczy 27 km, a jej nazwa wzięła się stąd, że została utworzona w miejscu dawnych torów kolejowych. Połczyn-Zdrój niewątpliwie powinien stać się celem podróży seniora, nie tylko w celach leczniczych, ale również turystycznych.
